Sashi, een nobele onzekerheid

Sashi, een nobele onzekerheid

• Bompa Borgmans
• Nog geen reactie
• 04 Feb 2011

Ik vind de titel mooi gekozen, maar voor de rest heeft het eigenlijk niet echt een betekenis. Maar het klonk zo mooi, en geeft toch iets weer van het fenomeen sashi...

Er zijn reeds vele boeken over geschreven, er is reeds veel over het sashi verteld, dus al wat ik nu vertel is helemaal niets nieuws meer, tenzij….

Toch zijn er telkens weer nieuwe mensen die opnieuw met koi beginnen, waarvoor een duidelijke uitleg soms noodzakelijk is. Eerst en vooral vertellen dat “sashi” een term is die gebruikt wordt om de aflijning aan het begin van het patroon aan te duiden als je de koi van voor naar achter bekijkt.

Eerst en vooral probeer ik een objectieve blik te werpen op de problematiek van het sashi. Hier kun je in principe de technische waarde of omschrijving van bepalen, maar wat zeker niet uit het oog verloren mag worden, de proefondervindelijke ervaring die maar weinig mensen hebben of kunnen aantonen.

Het is dan ook van doorslaggevend belang dat zowel de technische zijde, als de proefondervindelijke zijde objectief en positief moeten benaderd worden. Het is niet de bedoeling om een ja/neen spelletje neer te schrijven, maar misschien een opbouwend gesprek over een moeilijk onderwerp.

Wie kan je voor een technische omschrijving beter benaderen dan Rini. Met zijn flamboyante schrijfstijl en zijn encyclopedische kennis, weet hij op eenvoudige manier een begrijpbare omschrijving te geven.

Technische omschrijving van Sashi in kohaku

Als we over kleurpigmentatie van koi praten, moeten we ons eerst realiseren dat een koi drie huidlagen heeft. Bij koi van goede kwaliteit komt pigmentatie in alle drie de huidlagen voor, maar de concentratie daarvan is vooral in de opper- en middelhuid terug te vinden. Hoe meer pigmentatie hier, hoe nadrukkelijker de kleurstelling zichtbaar wordt. Het draait allemaal om de zogenaamde chromatoforen (cellen) die pigmentkorrels bevatten. De bloedlijn en met name de genen van de ouderdieren en grootouderdieren bepalen hoe die pigmentcellen/korrels zich ontwikkelen tijdens de groei van de koi. Ze kunnen zowel in aantal toenemen als afnemen. Het mag duidelijk zijn dat hoe meer pigmentcellen c.q. pigmentkorrels en hoe dieper die in de huidlagen voorkomen, des te intenser en stabieler de rode kleuring tijdens de groei wordt. Deze ontwikkeling op basis van de genen bepaalt ook het type rood, variërend van hel Ferrari-rood tot meer gematigd oranje/rood. Die ontwikkeling moet plaatsvinden tijdens de groei van de koi. Als een tosai al een dieprode kleur heeft, komt dat door de pigmentatie in de opperhuid en niet in de middelhuid. Het rood in de opperhuid is veel onstabieler, vandaar dat dieprode platen in tosai vaak in de groei breken, in tegenstelling tot de oranje/rode pigmentatie bij tosai dat veel flexibeler blijkt te zijn.

Bij sashi aan de voorzijde van een kleurplaat – de rand oogt wazig rood/paars – zien we een rand die vooral ondersteund wordt door de pigmentatie in de middelhuid. We zien in feite een uitloper van de rode plaat die verankerd ligt in de middelhuid. Hier is er echter geen rode pigmentatie in de opperhuid aanwezig, maar de schubben zijn wittig transparant. Je kijkt er door heen, net als bij de nagel van een vinger. Die nagel is wittig transparant, maar oogt roze door het vlees dat eronder ligt.

Sashi is dus een verschijnsel waarbij de bovenliggende witte schubben nog een bepaalde transparantie hebben, waardoor we als het ware door een transparante film de rode schaduwachtige rand van de pigmentatie in de middelhuid zien liggen. Het sashi verdwijnt zichtbaar zodra de witte beschubbing groter en dikker wordt naarmate de koi ouder wordt en groeit. De (sashi) rand wordt steeds waziger en verdwijnt uit het zicht. De rand oogt vervolgens steeds scherper en krijgt het karakter van kiwa zoals die aan de achterkant van de kleurentekening te zien is. De koi is dan aan het “finishen”.

De groei van de koi heeft daar ook mee te maken. Een koi groeit naar voren, terwijl de schubben naar achteren groeien. Zo legt de witte beschubbing een groter en dikker plaveisel op de randpigmentatie van de kleurenplaat, die in veel gevallen voor het oog helemaal verdwijnt. De koi heeft dan geen sashi meer. Althans niet zichtbaar. Sashi behoeft niet op elke kohaku voor te komen. De meest beroemde bloedlijn in Japan, de Sensuke, kenmerkt zich door het ontbreken van sashi omdat de opperhuid zo snel groeit.

Er woedt al jaren een discussie over de breedte van de sashi-rand. Eén schub zou een kwaliteitskenmerk zijn en twee of drie schubbenbrede sashi-randen zou duiden op mindere kwaliteit. Dat is nog te betwijfelen. Veel belangrijker is dat de sashi-rand aan de voorkant van de kleurplaat effen is. Dat duidt op homogeniteit. Dus overal één schub breed. Of twee schubben breed en dus niet variërend van helemaal niets tot drie schubben breed. Strikt genomen zegt het begrip sashi ook het een en ander over de witte beschubbing – die nog niet volgroeid en dik genoeg is – en dus niet uitsluitend over de pigmentering van de kleurplaat zelf.

Het feit dat kleurplaten (kunnen) breken in een kohaku heeft deels met het bovenste te maken en deels met het feit dat de breuk veroorzaakt wordt doordat de pigmentatie hier van oorsprong al minder geconcentreerd was, met name in de opperhuid. Hier neemt de witte beschubbing het dan over door het verlies van pigmentconcentratie in de opperhuid.

copyright Rini Groothuis

De proefondervindelijke ervaring van Sashi in kohaku:

We gaan hier een specifiek voorbeeld gebruiken, met name de sanke van Matthijs, namelijk Ayama.

Bekijk even de 2 filmpjes die zondag gemaakt werden en die de koi tonen, zoals ze nu is.

Ayama bij aankoop februari 2009

filmpje november 2009

Ayama-01 anno februari 2010

Ayama-02 anno februari 2010

Bij aankoop van deze koi als tosai kon je duidelijk zien dat het sashi hoger in de huidlagen zat .Als je de koi op dit ogenblik bekijkt kun je zien dat het beni van het sashi al dunner aan het worden is en dieper gaan zitten. Het zeer goede shiroji van deze koi zorgt ervoor dat dit al een beetje aan het opdikken is. Daardoor is het sashi voor het oog al 25% minder dik geworden.

Mathijs maakt zich nu al wat zorgen dat het shashi maar niet in wil klaren. Voor zijn oog mischien niet maar voor ons is er al duidelijk een begin mee gemaakt, en je mag niet vergeten dat dit proces zeer langzaam gaat zolang de koi nog in volle groei is.

Wanneer de koi door de tijd nog meer zal groeien en breder worden, zal dit alles nog uiteenrekken, waardoor de koi zelfs niet genoeg tijd heeft om de huidkwaliteit mee te versterken. Je kan het vergelijken bij jonge koi. Als deze zijn grootste groei gehad heeft, zal het goede beni achteraf weer volledig opdikken. Je kan het als het ware vergelijken met onze groeivijver. De koi groeien zo stevig dat het beni niet kan volgen. Als ze dan terug in Arendonk zijn, kunnen ze hun groeiexplosie inhalen en krijgen ze weer het goede beni, niet te rood en niet te oranje, in al haar mooie schakeringen.Goede koi zijn dan ook het mooist als ze op het einde finishen. Ze zijn nu ook klaar voor de show.

Hoogwaardige koi zoals deze van Matthijs, zijn nog volledig in groei en moeten nog een stuk breder en langer worden. Dit is ook de reden dat het inklaren van het sashi langzaam gaat. Geduld is hier van principieel belang, maar iedereen wil niet altijd investeren in tijd.

Standaard word er gezegd dat het shashi breder dan 1 schub niet inklaart. Het is zo dat het sashi van 1 schub breed normaal en in ieder geval wenselijk is, omdat de kans van inklaren gemiddeld het grootst is, en dat het volledig verdwijnt. Toch zit hier een addertje onder het gras. Het gebeurt namelijk dat sashi dat bij sommige koi 1 schub breed is niet inklaart en sashi dat 2 schubben breed is wel inklaart.

Dit komt omdat er koi zijn die een sashi hebben dat op verschillende dieptes ligt en dus niet makkelijk gelijkmatig verdwijnt, waardoor er altijd pieken zichtbaar blijven. Meestal is het ook bij deze koi dat het shiroji niet van goed kwaliteit is en daardoor later niet voldoende opdikt om het volledige sashi te laten verdwijnen.

Er zijn ook koi waar het sashi redelijk egaal onderhuids ligt en 2 schubben breed, maar waarvan je met een ervaren oog kunt zien dat het langzaam verder zal verdwijnen .dit gecombineerd met een hoge kwaliteit shiroji , zal dit later wel voldoende opdikken om het sashi volledig te laten verdwijnen. De koi van Mathijs is er zo eentje ,maar Mathijs zal nog een aantal jaren moeten wachten.

Het volledig opdikken van het shiroji gebeurt pas als de koi gaat finishen en dat duurt bij zijn koi nog wel een jaar of 4-5 misschien. Toch zul je natuurlijk de komende jaren al kunnen zien dat het langzaam verbetert. De koi van Matthijs zal ook voor een jaar verdwijnen in de vijver van Rini en zo kunnen we de volledige evolutie ook zelf volledig gaan opvolgen. Dan bouw je pas kennis op.

Als je een koi continu verwarmd dan zal het proces in een stroomversnelling komen en dit is iets wat ze in Japan doen om hun topdieren klaar te stomen voor een show.

Het is een proces dat zomaar niet over enkele maanden gaat, maar dikwijls over jaren.

Hou in gedachten dat zelfs in japan de meeste koi 6 tot 7 jaar nodig hebben om hun kwaliteiten te tonen ,dan is het ook niet zo moeilijk om te begrijpen dat in onze vijvertjes, die in de verste verte niet kunnen tippen aan de Japanse omstandigheden, het misschien minimaal 10 jaar duurt

Ontzettend belangrijk is, dat de bloedlijnen en de offspring van goede bloedlijnen moeten zijn. Een mooi voorbeeld hiervan is onze kohaku Virgin, waar wij op gegokt hebben dit jaar. Zij komt uit de bloedlijn van Donguri, en deze staat erom bekend dat hij een breder sashi heeft, breder dan normaal, terwijl de kans op inklaren vrij groot is op latere leeftijd. Deze kohaku heeft de mogelijkheid om 95 cm te worden, en geloof ons, zo dik zijn die niet gezaaid hoor.

Bovendien heb je met de grootste kennis van zaken, nog geen zekerheid hebt wat betreft de toekomst van een koi ,maar dat door ervaring bloedlijnen en kennis van zaken kunnen je kansen wel enorm stijgen.

De sanke van Mathijs heeft een hoogwaardig aterashi sumi waar onze vriend Yamamatsu om bekend staat, wat tevens de reden is, waarom wij er zo graag koi van kopen, maar dan wel hoogwaardige koi. De sanke die we op dit moment hebben aangekocht, zou het produkt moeten worden van onze kennis…., samen met Virgin.

Deze opvolgen is ons risico en jullie voordeel.

Meer afbeeldingen