Meten is weten (2)

Meten is weten (2)

De stikstofcyclus is het belangrijkste en meest vitale proces in ons vijverwater. Diverse soorten nitrificerende bacteriën, die onder zuurstofrijke omstandigheden leven en daarom aëroob genoemd worden, breken via natuurlijke biochemische reacties toxische stoffen af. Die stoffen worden door de koi uitgescheiden of komen door verrotting van organische stoffen vrij. De nitrificerende bacteriën oxideren deze stoffen en zetten ze om in minder schadelijke stoffen, voordat ze de kans krijgen zich opeen te stapelen en een gevaar vormen voor onze koi.

Ammoniak (NH3)

Even ter herinnering: ammoniak (NH3) is de giftigste stikstofverbinding. Het ontstaat uit ammonium (NH4+). Bij een stijgende pH en hogere watertemperatuur ontstaat er steeds meer giftig ammoniak.

Bij 0,2 mg/l NH3 verkeren de vissen in gevaar, zeker als deze situatie langere tijd duurt.

De koi tonen op allerlei manieren dat ze zich niet prettig voelen en de mogelijkheid bestaat dat tosai het gaandeweg zullen gaan begeven.

Bij 0,5 mg/l NH3 is er een grens bereikt en is het water absoluut ongeschikt voor koi, dus ook voor grote, volwassen exemplaren. Ze zullen tamelijk snel sterven aan ammoniakvergiftiging.

Als koi voortdurend aan zelfs tienden van deze waarden (vanaf 0,02 mg/l NH3) blootgesteld worden, zullen chronische ziekteverschijnselen op den duur niet uitblijven. Zo gevaarlijk is ammoniak.

In een gerijpte vijver mag geen ammoniak gemeten worden. Met een fotometer hooguit enig ammonium (zo’n 0.06 mg/l) wat zelfs bij ph-waarden tussen 8 en 8,5 niet in een gevaarlijk ammoniakgehalte resulteert.

Bacteriën van het type Nitrosomas zorgen voor de afbraak en zetten het in aanwezigheid van zuurstof om in nitriet.

Nitriet (NO2)

Nitriet is een zeer toxische stof. Weliswaar minder giftig dan ammoniak, maar een nitrietvergiftiging kan absoluut letale gevolgen voor de koi hebben.

Nitriet verstoort namelijk de hemoglobine in de rode bloedlichaampjes. Hemoglobine is een bloedkleurstof, dat het zuurstof in het bloed transporteert.

Met andere woorden: nitriet hindert het zuurstoftransport in de bloedbaan en ontregelt de zuurstofopname in het vissenlichaam. De koi krijgen het benauwd, worden lusteloos en sterven aan zuurstoftekort. Dit ondanks een goede beluchting van de vijver!

Nitriet is minder giftig bij hogere pH-waarden. Inderdaad, u heeft gelijk, dat is het tegenovergestelde van ammoniak. Het is ook minder toxisch in zout water. Evenals ammoniak trouwens.

Oorzaken van de aanwezigheid van hoge concentraties van nitriet zijn te vinden in overbelasting van de filters door de omvang van de koipopulatie en in ieder geval door een te geringe biomassa om nitriet adequaat te verwerken, een probleem van nieuwe vijvers in een opstartfase.

Nitriet is vooral een probleem in vuile, niet goed onderhouden vijvers. Nitriet kan namelijk ook door rottingsprocessen en denitrificatie ontstaan, waarbij nitraat door nitraatreducerende bacteriën in zuurstofarme omstandigheden rechtstreeks wordt omgezet in nitriet.

Gevolgen

Vanaf 0,15 mg/l is nitriet giftig voor koi. De vis raakt gevoelig voor bacteriële infecties. Het nitriet geeft een etsende werking, hetgeen de koi zeer irriteert. Ze schuren zich dan ook regelmatig als wilden over de bodem, de bodemdrains en langs de vijverwand.

Voor de koihobbyist lijkt het vaak op een parasietenuitbraak.

Er is een leidraad om bij eerste oogopslag vast te stellen of het om een parasietenuitbraak, dan wel om slechte waterkwaliteit gaat.

Bij aanvallen van parasieten zijn het met name de zwakkere en meer gevoelige koi, die het meest van de irritatie te lijden hebben. Het zijn dus maar enkele koi van de gehele populatie, die de symptomen zoals walsen, flitsen en schuren, ten toon zullen spreiden. Andere koi binnen de populatie lijken nergens last van te hebben

.

Bij situaties van slechte waterwaarden, zoals hoge ammoniak- en nitrietgehaltes, zullen vrijwel alle koi deze symptomen etaleren. Het is dan ook belangrijk de nitrietwaarde onder de 0,1 mg/l te houden.

Fotometers meten het NO2-N gehalte. Een factor van 3,3 moet hierop losgelaten worden om de werkelijke nitrietwaarde NO2 vast te stellen.

Nitrietvergiftiging kent tenslotte een fase waarin de koi gaan luchthappen, lusteloos worden en in een staat van apathie en lethargie geraken. Soms liggen ze op hun zij op de bodem van de vijver. Vaak zijn de kieuwbogen dan al aangetast en bleek van kleur. Wordt er dan niet meteen ingegrepen, is sterfte onoverkoombaar. Langdurige nitrietwaarden van 0,5 mg/l zijn funest voor de gezondheid van onze koi, te beginnen met tosai. Blootstelling aan waarden vanaf 2 mg/l dreigt tenslotte fataal voor elke koi te worden.

Oplossingen

Vanuit een aantal (nood)maatregelen kunnen we de precaire situatie verlichten, om van daaruit naar een permanente, goede oplossing te werken.

1) Waterverversingen, zo lang als nodig is om het nitrietgehalte terug op een veilige waarde (0,1 mg/l) te brengen. De waarde van 0,1 mg/l is ook de normwaarde die voor kraanwater is vastgelegd in het Drinkwaterbesluit van 2001. Betekent dit, dat de halve vijverinhoud of meer vervangen moet worden, dan na verversing AnarexBio toevoegen om een uitbraak van witte stip te vermijden en het water te conditioneren.

2) Het toevoegen van zout in een gehalte van 0,3% (3 kilo zout per kuub) om de giftige werking van nitriet tegen te gaan. Een goede optie; vermindert ook de giftigheid van eventueel aanwezig ammoniak en vermindert stress bij de vissen.

3) Het toepassen van AmquelPlus. Deze vloeistof bindt de nitriet zeer snel, zodat het niet toxisch meer is.

4) Het verminderen van de ammonium- en ammoniakgehaltes, zodat naar ratio minder nitriet wordt aangemaakt. Zie Meten en weten (1).

5) Het toevoegen van bacterieculturen, voor wie er vertrouwen in heeft.

6) Hygiëne op de vijver toepassen. Dus alle vuil, ontlasting, voedselresten e.d. opruimen. Ook de filters schoonmaken (media spoelen met vijverwater, dus niet met kraanwater), en niet alle filterbakken tegelijk. Het risico op een forse bacteriënafbraak is dan te groot.

Nitrobacter

Ons biologisch filter is eigenlijk een waterzuiveringsinstallatie in het klein. Ketens van biochemische reacties maken onderdeel uit van de stikstofcyclus, die er continu plaatsvindt.

In twee stadia wordt het toxische ammoniak afgebroken. Allereerst door de bacteriën van het type Nitrosomas, die ammoniak oxideren naar nitriet. In het tweede stadium oxideren de bacteriën Nitrobacter het nitriet naar het veel minder schadelijke nitraat (NO3).

De stikstofstadia overlappen elkaar gedeeltelijk gedurende de cyclus.

Nitrobactor is een gevoelige bacterie. Het is een gram negatieve, aërobe bacterie, die in zuurstofrijke omstandigheden moet leven om zich te kunnen delen. Hij kan slecht tegen lage watertemperaturen en is gevoelig voor lage zuurstofwaarden.

Onder de 5 graden C. sterft deze bacterie volledig af.

Het is ook een traag groeiende bacterie. Hij groeit twee keer zo traag als Nitrosomas. Gemiddeld vindt er in ideale omstandigheden elke 14 uur een deling plaats, d.w.z. bij een pH-breedte van 7.4 tot 8.2 en warm water vanaf 24 tot 28 graden Celsius.

Nitrobacter begint pas bij 16 graden C. meetbaar actief te worden. Dat alles maakt dat nitrietpieken vaak een hardnekkig probleem in koivijvers kunnen blijven.

Na het opstarten van de filters vindt de eerste aangroei van Nitrobacter plaats binnen twee weken. Het duurt zeker zes weken voordat er zich een adequate biomassa ontwikkeld heeft.

Pas na een half jaar zijn de kolonies Nitrobacter stabiel.

Een gerijpte en goed onderhouden vijver, waarin we de vissen in overeenstemming met de watertemperatuur voeren, zal zelden te maken krijgen met nitrietpieken. Het omgevingsgehalte dat mijn Hanna fotometer aanwijst, ligt gemiddeld zo rond de 0,03 mg/l NO2.

Ook hier geldt: een koivijver zonder nitriet bestaat niet. Het is alleen zaak het gehalte tot onder de 0,1 mg/l NO2 te houden. Maar wat voor meting dan ook: eigen observaties zijn nog altijd de belangrijkste leidraad. Ieder kent zijn eigen koi het beste.

Rini Groothuis

Laat Een Reactie Achter

Nog geen reactie

Openingsuren

Zaterdag: Van 11.00 tot 14.00 uur.
Wil je later op zaterdag komen, maak dan even een afspraak
Zondag: Van 10.00 tot 12.00 uur, of nadien op afspraak.

Overige dagen: op afspraak.
GSM: +32 (0)478 36 74 74

Koi v/d week

2402001

sanke 2402001
inlove funny surprised sad angry thumbsup yesimage/svg+xml noimage/svg+xml