Een aquarium in de grond

Een aquarium in de grond

• Bompa Borgmans
• Nog geen reactie
• 02 Aug 2009

Hoe je het ook wendt of keert, onze koivijvers zijn niet meer dan relatief kleine, afgesloten en geïsoleerde watermassa’s. In die hoedanigheid zijn ze gevoelig voor invloeden van buitenaf en kwetsbaar voor verschillen in water- en luchtparameters. Als gevolg daarvan laat een biologisch evenwicht zich maar moeilijk bereiken, laat staan handhaven.

In tegenstelling tot onze natuurlijke waterpartijen, zoals kanalen en meren, bevatten onze koiresorts bovendien hoeveelheden vis die in geen enkele verhouding staan tot wat in de natuur model staat. Met alle gevolgen van dien.

Biotoopverstorend

De invloed van buitenaf – regen, vuil, ontbinding van reststoffen e.d. – is op zo’n kleinschalige waterhuishouding naar verhouding gigantisch. De impact van een plensbui vuile en zure regen kan immens zijn. Het tempo van bederf en verontreiniging in onze koivijvers is navenant vele malen hoger dan we terugvinden in de natuur. Forse hoeveelheden verontreinigend materiaal stapelen zich op en leiden tot gevaarlijk hoge concentraties. Het microbiotoop staat constant onder druk. En daarmee het welzijn van onze koi.

Neem daarbij het gegeven dat menig koiliefhebber bij het controleren van zijn watermanagement geneigd is fundamenteel verkeerde keuzes te maken en we ontkomen er niet aan te concluderen dat de weg naar ellende maar al te vaak is geplaveid. Veel koiliefhebbers – vaak gestimuleerd door de commercie - gaan namelijk niet uit van gezond water, maar van kraakhelder water. In feite willen ze een aquarium. Een aquarium in de grond.

Begrijp me goed: kraakhelder water kan gezond zijn, maar gezond water is gewoonlijk niet kraakhelder. Het microscopische leven in kraakhelder water is altijd beperkter en minder gevarieerd.

Neem me niet kwalijk en hier moeten we onze handen in eigen boezem steken: hoe vaak grijpen we niet naar biotoopverstorende instrumenten zoals ozon, krachtige uv’s, algendodende middelen, parasietendodende medicamenten enz.

Eigenlijk is het geen wonder dat het water biologisch in coma raakt en dat onze koi gaan schuren, sloom met de kop omlaag in het water hangen, geen gezonde eetlust vertonen en ontstekingen en parasietenaanvallen te verduren krijgen. Een koi gedijt nu eenmaal niet in water dat geen gezond microleven kent. Bacteriën, zoö- en fytoplankton staan aan de basis van dat onmisbare biotoop en alleen zij kunnen langdurig voorkomen dat het water volloopt met verontreinigingen.

Microscopisch leven

Wanneer doen onze koi het ’t best? Als een groene waas in ons vijverwater merkbaar wordt ten teken dat er zich zweefalgen en plankton ontwikkelen. Algen die ammonium consumeren en een buffer vormen voor de filter. De vijver komt in bloei te staan en dat is ook aan de vissen te zien. Die floreren en tonen levenslust.

Wanneer doen koi het slecht? Wanneer we een algendodend of een parasietenbestrijdend middel in het water oplossen. Een bloeiende vijver verandert op slag in een begraafplaats en elke bacterie die zich op de wand of op de bodem genesteld heeft, elke waterzuiveraar hoe miniscuul ook, legt het loodje. Zoö- en fytoplankton wordt volkomen uitgeroeid. De koi worden binnen enkele dagen mat, lusteloos en zijn niet happy. Het duurt weken om dat weer in orde te krijgen.

Wanneer je een druppel water van een gezonde vijver onder de microscoop bekijkt, of een microvezeltje van draadalg, dan valt één ding op: die druppel krioelt van het microleven, een drukte als op de wegen van Caïro. Koiliefhebbers die constant ozon of krachtige uv’s hebben aanstaan of die gretig zijn in het toevoegen van allerhande middeltjes aan hun vijverwater, zullen dat micro-leven niet ontdekken. Hun vijverwater is dan wel glashelder, maar biologisch op sterven na dood.

Overpopulatie

Maar er is meer: de overpopulatie van koi die in de meeste vijvers aanwezig is, zorgt voor een onophoudelijke vloed van heel typische afvalstoffen. Weinigen staan stil bij de verbluffende hoeveelheid en variatie daarvan.

Denk in de eerste plaats aan anorganische stoffen zoals ammonium, ammoniak, nitriet en nitraat. Stoffen die zonder een goed functionerende stikstofcyclus het water zullen verpesten.

Denk ook aan organische afvalstoffen zoals vuilopeenhopingen, feces, dode algen en dergelijke, waarvan de afbraak zonder volgroeide kolonies van heterotrofe bacteriën en enzymen onvoldoende plaatsvindt en zal leiden tot broeinesten van ziekteverwekkende bacteriën.

Denk ook aan veelal onderschatte stoffen zoals hormonen en feromonen die vissen continu afscheiden, die als groeiremmer fungeren en op den duur het afweersysteem van de koi ondermijnen.

Om al deze potentiële problemen het hoofd te bieden, is een volgroeid biologisch microleven een absolute voorwaarde.

Wanneer er door allerlei invloeden – binnen dan wel buiten onze invloedsfeer – geen volwaardig biotoop bereikt of bewaard kan worden, rest maar een ding: regelmatige waterverversingen, bij voorkeur met leidingwater.

Leidingwater

Waterverversingen zijn misschien een kunstgreep om de vijver draaiende te houden, maar gelukkig houden we hem wel draaiende en wat meer is: in aanleg gezonde vijvers houden we gezond.

Velen denken nog dat er chloor aan ons leidingwater wordt toegevoegd. Ik weet niet hoe het er in België bij staat, maar in Nederland voegen waterleidingmaatschappijen geen chloor meer toe. Het leidingwater is volkomen chloorvrij. Het vernevelen van leidingwater als het aan de vijver wordt toegevoegd, heeft dan ook geen enkel nut. Dit gegeven wordt ook ondersteund door onderzoek.

Leidingwater is wel biologisch dood - dat valt niet te ontkennen - maar bevat daarentegen wel heel veel mineralen en stoffen die belangrijk zijn voor mens en dier. Bovendien zijn de waterwaarden die ook belangrijk zijn voor onze koi – zoals pH, KH en GH – uitstekend te noemen. Ammonium, nitriet, nitraat en fosfaat vallen binnen de gewenste toleranties.

Leidingwater is in Nederland van prima kwaliteit en heeft in aanleg het vermogen om snel biologisch leven te ontwikkelen.

Om ons vijverwater te verdunnen – lees aanwezige afvalstoffen te verminderen – verdient leidingwater onze waardering. Het is vele malen effectiever en waardevoller dan de vele middeltjes die aangeprezen worden om ons vijverwater te “verbeteren”.

Water is een complexe materie en waar het ene middeltje de ene waterwaarde eventueel zou verbeteren, leidt onbedachtzaam gebruik onvermijdelijk tot een kettingreactie waarbij andere waterwaarden vervolgens verslechteren. Wat dan weer leidt tot het gebruik van andere middeltjes. Ja, ja.

Waterversingen

De ervaring heeft geleerd dat waterverversingen van 10 tot 15% per week een helende invloed hebben op het reilen en zeilen van onze vijver. We verdunnen daarmee de anorganische, organische en hormonenconcentraties tot aanvaardbare proporties.

Wie echter een buitensporige koipopulatie heeft, bovengemiddeld voert, een te kleine of onvoldoende functionerende filter bezit of anderszins met bijzondere invloeden te maken heeft die het biotoop onder druk zetten, moet naar meer waterwissels. Een afschuimer kan echter weer leiden tot minder waterwissels, omdat deze per definitie een groot deel van de eiwitten uit het water haalt.

Waterverversing kan het beste continu gegeven worden. Een dun straaltje dat 24 uur per dag, zeven dagen in de week gegeven wordt. Plotse, grote waterwissels verdienen geen aanbeveling. De chemie van het vijverwater verandert, er bestaat kans op paaien van de koi en het risico op een witte-stip-explosie is niet denkbeeldig. Bovendien is leidingwater ’s-zomers altijd kouder dan vijverwater.

Waterversingen ondersteunen de groei van uw koi in een formidabele mate omdat groeiremmers zoals hormonen, feromonen en nitraat tot minimale hoeveelheden worden verdund. Ik noemde als eens ooit de experimenten op een Oostenrijkse universiteit waar men forel in kleine aquaria liet uitgroeien tot een formaat, bijna net zo groot als het aquarium zelf. Dit op basis van continue waterversing!

Wanneer we over waterverversing praten, bedoelen we niet het aanvullen van verdampt water met leidingwater. Verdampt water is zuiver, dus de reststoffen blijven achter in het vijverwater. Verversen is vervangen. Ofwel u laat een deel vijverwater weglopen en vult de hoeveelheid aan met leidingwater ofwel u voegt leidingwater toe en zorgt ervoor dat het vijverwater via een overloop wegstroomt.

Dit biedt trouwens nog een interessant aspect. Menigeen denkt namelijk dat toevoegen van leidingwater via een overloopsysteem, minder effectief is dan het aanvullen van leidingwater van een vijver waar men een deel heeft laten wegstromen. Daar is onderzoek naar gedaan en gebleken is dat als u tot 25% water ververst, er geen verschil is in de methode, zolang u de instroom van het leidingwater maar zo ver mogelijk verwijdert van de overloop.

Boven de 25% waterverversing ineens, is de methode van de vijver aflaten en weer aanvullen, effectiever. Ik zou zeggen, doe er uw voordeel mee.

Rini Groothuis

(copyright voorbehouden)