Ruisend riet, dobberende waternavel

Ruisend riet, dobberende waternavel

De aanleg van een van de vijver geïsoleerde plantenbak of plantenfilter is voor menig koiliefhebber het puntje op de i in zijn streven naar optimale waterzuivering. Met als extra bonus de mogelijkheid om overdadige algengroei onder controle te houden. Bovendien is een rijk geschakeerde plantenbak van absoluut decoratieve meerwaarde voor tuin en vijver.

Plantenfilter

Bij het ontwerp van mijn vijver heb ik een zeer bewuste keuze gemaakt voor de aanleg van een plantenfilter. Geisoleerd van de vijver, in die zin dat er wel een serieuze waterverbinding is, maar zodanig dat mijn koi er niet bij kunnen. Koi wroeten graag en een mand met vijverplanten staat bovenaan hun verlanglijstje van recreatieve ontspanning. Soms eten koi ook waterplanten, maar deze drang wordt toch vaak geïnitieerd door de vijverhouder zelf. Wie sla en dergelijk groenvoer aan de koi presenteert, moet niet verwachten dat ze vervolgens de aanplant met rust laten.

Waterplanten kunnen dus ook een decoratieve functie hebben – en dat is mooi meegenomen – maar de belangrijkste insteek voor de koiliefhebber is toch hun zuiverende vermogen. Daarin verschillen planten nogal. In principe zijn er drie soorten: de moerasplanten, de drijfplanten en de echte waterplanten. Mijn keuze gold met name de echte waterplanten. De meeste zijn snelle groeiers en hebben een snelle stofwisseling waardoor ze de kwaliteit van het water goed op peil kunnen houden. Hierop is ook de make-up van mijn plantenfilter gestoeld. Deze is zo’n 60 cm diep en de stroming door die bak is fors (zo’n 25 kuub per uur in een bak van zo'n 3 kuub). Automatisch leidt deze situatie tot de keuze van waterplanten die nog gedijen in stromend water op een diepte van 30 tot 40 cm.

Die forse stroming is doelgericht gekozen. Plantenfilters zijn magneten van vuil. Een langzame stroming leidt tot een opeenhoping van allerlei troep dat erin waait of dat de vijver zelf produceert. Het gevolg is extra aangroei van pathogene bacteriën en sluimerende problemen bij de koi. En dan heb ik het nog niet over de noodzaak om het plantenfilter regelmatig schoon te maken. Ik hoop met die forse stroming het vuil daar te krijgen waar het hoort: in het mechanische filter.

Ik heb er ditmaal voor gekozen de waterplanten in mandjes te zetten. Je hebt dan wat meer grip op de groei, woekering en vervanging. Na aanschaf heb ik de wortels intensief gewassen en van aarde ontdaan en vervolgens heb ik de planten een dag in een oplossing van kalium permangaat (2 mg per kuub water) laten betijen om zo ongewenste parasieten, bacteriën en dergelijke af te doden.

De voedingsbodem in de mandjes wordt verzorgd door lithagua, een koraal dat rijk is aan mineralen en zouten. Tot dusverre kan ik alleen maar constateren dat de planten het goed doen. De mandjes staan op roosters, 20 tot 25 cm boven de bodem van de plantenbak, zodat het water zonder hindernissen langs de wortels kan stromen en de wortels op hun manier ongeremd kunnen groeien en op een optimale manier de nitraten, fosfaten enz. aan het water kunnen onttrekken.

Fotosynthese

Waterplanten zijn in staat het water op een onberispelijke manier te zuiveren van afvalstoffen, zowel organische als anorganische, met als bekendste nitraat en fosfaat, die werkelijke meststoffen zijn voor planten.

Via een assimilatieproces dat fotosynthese heet, worden die afvalstoffen via de wortels opgenomen en verwerkt. Hierbij wordt CO2 uit het water opgenomen en komt zuurstof vrij. ’s Nachts werkt dat proces overigens andersom: de planten geven CO2 af en nemen zuurstof uit het water op.

Dat dag- en nachtritme heeft een directe invloed op de pH van ons vijverwater: overdag stijgt de pH door toevoeging van de zuurstof en vermindering van het CO2. ’s Nachts wordt het water zuurder door afgifte van het CO2 en opname van zuurstof en daalt de pH

Oppassen

De manier waarop dit proces acteert, geeft al een beetje aan dat er ook grenzen aan de omvang van een plantenfilter. Een te groot en zwaar beplant plantenfilter kan de pH schommelingen tot extremen opdrijven en dat is slecht voor het welzijn van onze koi.

Het proces geeft ook een sterke indicatie hoe belangrijk het is te zorgen voor extra beluchting in de vijver in de vroege ochtenduren (zo op de grens van ochtendgloren). De planten hebben een deel van de beschikbare zuurstof in het water geconsumeerd, het zuurstofgehalte is fors gedaald en met name aan het eind van de nacht is het raadzaam deze situatie te compenseren met extra beluchting. Bijvoorbeeld een aerator op een tijdklok.

Keuze waterplanten

Laat ik voorop stellen dat ik een duidelijke keuze heb voor snel groeiende, zelfs woekerende waterplanten. Elke tuinier of liefhebber van tuinvijvers zal ze afraden, maar mijn voorkeur stoelt vooral op het feit, dat hoe sneller een waterplant groeit, des te meer afvalstoffen hij consumeert, des te effectiever het plantenfilter acteert. En ook hoe kleiner ook een plantenfilter kan zijn.

Wie een keuze maakt voor dit soort waterplanten, moet wel regelmatig snoeien. Door de snoei gaat de plant op zijn beurt weer sneller groeien en wordt nog effectiever in zijn zuivering. Tussen twee haakjes: rottende bladeren moeten we wel regelmatig en op tijd verwijderen, want rottingsprocessen zorgen voor een dumping van afvalstoffen, terug het vijverwater in.

Grote waternavel is geen echte waterplant, maar een drijfplant en is een echte woekeraar. Sommige beken in Brabant waren met dit spul vergeven en Rijkswaterstaat heeft de planten met grijpkranen moeten verwijderen. In het najaar zag ik nog grote plakkaten drijven op het Drongelens kanaal.

Het is eigenlijk mijn lievelingsplant. Het is een exoot die hier niet verkocht mag worden, maar het is ook een zuiveraar van de eerste orde, die met name metalen aan het water onttrekt. Grote waternavel geeft een belangrijke bijdrage aan de vorming van een biologisch evenwicht in de vijver. Het haalt met het blad de CO2 uit de lucht en met de wortels de afvalstoffen uit het water. Ik hou ervan om de korrels te midden van zo’n plakkaat waternavel te strooien; het is prachtig om de bulten te zien die de koi maken als ze tussen de stengels en blaadjes naar de korrels zoeken. Optimaal tijdverdrijf voor die vissen!

Mijn plantenfilter is voor het grootste gedeelte gevuld met kalmoes. Dat is een waterplant met extra’s. Kalmoes en dan met name de groene soort heeft een desinfecterende werking op het vijverwater en is een helofyt, die uitstekend ammonium, nitraat en fosfaat verwijderd. De plant staat erom bekend de aangroei van pathogene bacteriën te kunnen afremmen.

Zowel waternavel als kalmoes zijn niet echt vorsthard.

Riet is een super zuiveraar. Niet voor niets maken waterzuiveringsinstallaties dankbaar gebruik van de positieve eigenschappen van riet op de zuivering van water. Hetzelfde geldt voor de (kleine) lisdodde en de dwerglisdodde: onmisbaar voor een goed functionerende plantenfilter.

Zoals u ziet is mijn keuze van waterplanten niet echt spectaculair. Het zijn er maar vier, maar wel vier die hun job goed doen. De rest van mijn waterplanten, zoals o.a. Japanse holpijp, papyrusplant, blauwe iris en aronskelk, zijn eerder geplant met decoratieve gedachten in mijn achterhoofd, dan om waterzuiveringsoverwegingen. Hoewel ze wel degelijk ook daarin van nut kunnen zijn.

Rini Groothuis

(copyright voorbehouden)

Laat Een Reactie Achter

Nog geen reactie

Openingsuren

Zaterdag: Van 11.00 tot 14.00 uur.
Wil je later op zaterdag komen, maak dan even een afspraak
Zondag: Van 10.00 tot 12.00 uur, of nadien op afspraak.

Overige dagen: op afspraak.
GSM: +32 (0)478 36 74 74

Koi v/d week

2402001

sanke 2402001
inlove funny surprised sad angry thumbsup yesimage/svg+xml noimage/svg+xml