De symboliek van tategoi

De symboliek van tategoi

• Bompa Borgmans
• 3 reacties
• 09 Feb 2024

Een graag gebruikt woord is "tategoi" - "tateshita"of de termen HQ-koi tot VHQ-koi. Dit zijn termen die ik zelf bijna nooit gebruikt en ik niet wil gebruiken omdat ik weet dat weinig van deze termen van toepassing zijn. Ik weet dat ik het marketing gericht meer zou moeten doen, maar het ligt niet in mijn aard om deze termen die niet realistisch zijn te MISbruiken.

Persoonlijk vind ik dat mensen hun koi zelf moeten beoordelen en zich niet  moeten laten ompraten door mooie woorden, maar het is nu éénmaal feit dat het blijkbaar toch nut heeft bij de verkoop van koi. Wat is een tategoi ? Even een korte omschrijving.

In de context van de Japanse koi-wereld heeft het woord "tategoi" een specifieke betekenis en symboliek. "tategoi" verwijst naar jonge koi-vissen die worden beschouwd als veelbelovend en met potentieel voor toekomstige groei en ontwikkeling. Deze vissen worden zorgvuldig geselecteerd op basis van hun kenmerken, zoals lichaamsstructuur, kleurpatronen en algehele gezondheid.

De symboliek van "tategoi" ligt vaak in de hoop en verwachtingen voor de toekomst. Koi-liefhebbers en vijvereigenaren investeren in deze jonge vissen met de verwachting dat ze zich in de loop van de tijd zullen ontwikkelen tot prachtige, indrukwekkende exemplaren. Het proces van het selecteren en koesteren van tategoi vertegenwoordigt ook de toewijding aan de kunst van de koi-visserij en de waardering voor de schoonheid die kan voortkomen uit geduldige zorg en aandacht.

Kortom, "tategoi" staat symbool voor potentie, hoop en de belofte van toekomstige groei en schoonheid in de wereld van koi-wereld.

Over het algemeen krijg je deze koi zelfs niet te zien bij de kwekers. Dit is verboden terrein, en telkens als ik vroeg om tategoi te mogen zien, dan wordt er geheimzinnig over gedaan. Zelfs bij mijn meest vertrouwde kweker vang ik bod als ik over tategoi praat, en wordt de vraag afgedaan met een lachje.

Over de waarde van een tategoi valt zelfs niet te spreken. Je kan ze eigenlijk niet kopen, laat staan dat ze hier te pas en te onpas worden aangeboden.  Het is trouwens voor mij altijd een raadsel geweest hoe de kwekers van een speldeprikje een pracht van een koi kunnen selecteren. Ik denk dat de jaren ervaring een bepaalde techniek heeft ontwikkeld om bepaalde eigenschappen te zien tijdens de opgroei van de koi, maar vraag me niet hoe dit te werk gaat.

Het enige dat  ik weet dat ze van jongsaf bepaalde  kleureneigenschappen selecteren en ook dat de grootte een bepaalde rol speelt. Het is in ieder geval een kunstvorm die door de jaren, wat zeg ik eeuwen is gevormd en niet zomaar kan overgenomen worden.

Tateshita integendeel zijn die koi die niet door de selectie komen om te worden bijgehouden. Door de vele selecties moeten de kwekers op een bepaald moment de keuze maken welke koi ze blijven houden en welke koi ze weg zullen doen. Die ze niet gekozen hebben om te houden worden tateshita genoemd.

***************************************************

Misschien is het nog interessant om het hieronder nog eens met de woorden van de koi en karper goerroe te vermelden, namelijk Rini Groothuis, die het altijd op de mooiste manier kan vertellen. Het is de meest begrijpelijke en nooit te evenaren vertelwijze die ik nog steeds bewonder:

Er zijn weinig termen in de koiscene die zo vaak verwrongen zijn gebruikt als de term tategoi. Het begrip staat in beginsel voor koi met veel potentie voor in de toekomst. . Koi dus, die veranderen en beter worden.

Dat is naar mijn smaak een nogal speculatieve en vage beschrijving. Immers, alle koi zeker op jonge leeftijd veranderen. Is een koi die vage verschijnselen van sumi vertoont en die in hard, kalkrijk water geplaatst wordt, een tategoi omdat het sumi vervolgens in strak zwart naar de oppervlakte komt? Of is dit een natuurlijk proces omdat de pigmentcellen die het sumi profileren, gestimuleerd worden door de mineralen in hard water?

De kweker - en niemand anders - stelt vast wat zijn beste koi zijn. Dat doet ie voornamelijk op basis van ervaring. Hij weet dat het kruisen van ouderdieren van bepaalde bloedlijnen een zeker (klein) percentage goed nakomelingenschap oplevert. Maar anderzijds ook een enorm percentage rommel. koi leveren namelijk een grote onzekerheid op bij de voortplanting. Ze kweken niet zuiver. Ware dat wel zo, dan zouden we allemaal met gemak topvissen kunnen kweken en zouden de Japanse kwekers zonder werk zitten.

Verdere nadelige bijkomstigheid bij het kruisen is dat de genetica altijd geneigd is om terug te gaan naar de oorsprong. En dat is de magoi. Dat is een van de redenen waarom er zoveel onzuivere exemplaren bij het broed zitten. Nieuwe combinaties ouderdieren zijn daarbij meestal een kwestie van trial en error. De kweker kan niet bogen op ervaring met zijn nieuwe combinatie ouderdieren, dus het kan meevallen en het kan tegenvallen. Niettemin kan uiteindelijk zo'n 98% van het broed de vuilnisbak in, tenzij de kweker een goede afname kent van wat we budgetkoi noemen. Wat ten slotte overblijft zijn " tategoi en z'n tateshita.

Sembetsu

De kweker selecteert, selecteert en selecteert. Hij selecteert in feite niet meer of minder op koi voor de verkoop en op koi die hij wil laten doorgroeien. Uiteindelijk houdt ie naar rato een kleine hoeveelheid tosai achter, bestemd voor een zomerperiode mudpond. Dat zijn de vissen waarvan hij verwacht dat die zich goed zullen ontwikkelen. Dat zijn de vissen waaraan hij de extra kosten van een verblijf in de mudpond wil besteden. De groei en de ontwikkeling die aan deze vissen kleeft, maakt dat de kweker straks forse bedragen voor deze geselecteerde tosai kan vragen. Daarom wil ie ze nu liever niet verkopen. Tenzij aan een (zeer) goede klant of enkele via de veiling. Als nisai zijn ze immers veel meer geld waard.

Vermoedelijk mogen we deze selectie als tategoi classificeren. Immers, het woord tategoi betekent "houden"(tate) en "koi" (goi). Dat geldt zeker voor de daaropvolgende selectie, die voor het derde jaar de mudpond ingaat. Enzovoorts. Dat betekent dat een koper, die zich een sansai, een yonsai of een gosai aanschaft, vermoedelijk een vis met bijzondere kwaliteiten mee naar huis neemt. Ware dat niet zo, dan had de kweker de vis niet jaar na jaar in de mudpond laten vertoeven. Daar staat tegenover dat zo'n meerjarige koi ook te koop kan komen omdat die uiteindelijk niet naar een niveau is gegroeid die de kweker aanvankelijk verwachtte.

Voor wat tosai betreft zult u echte tategoi niet vaak tegenkomen. De kweker zal wel gek zijn om een koi met een in zijn ogen beloftevolle toekomst en een toekomstig prijskaartje om van te smullen, al op zo'n jonge leeftijd te verkopen. Los daarvan is het kopen van een tategoi tosai veel meer een gok, dan een tategoi nisai of een tategoi sansai. Hoe ouder de vis, hoe meer duidelijkheid er bestaat welke kant de vis in zijn ontwikkeling op zal gaan.

Tateshita

Over tateshita doen ook allerlei verhalen de ronde. Niet zelden worden ze gepresenteerd als tategoi. Maar we weten nu dat die kwalificatie op zijn minst op onwetendheid of overschatting gebaseerd is. Ook wordt over tateshita wel eens minderwaardig gedaan. Het zijn immers geen tategoi. Hoewel er altijd gradaties zijn, zijn tateshita zeker geen minderwaardige koi. En het zijn zeker geen budgetkoi. Absoluut niet. Tateshita betekent 'onder/beneden' (tate). Het zijn de vissen uit de voorlaatste selectie, de vissen dus die de laatste selectie naar tategoi net niet gehaald hebben. Ze kunnen worden gekwalificeerd als "the best of the rest". Koi van prima kwaliteit maar met in de ogen van de kritische kweker kleine tekortkomingen. Wellicht bezit de vis iets te veel sashi of is de tekening net niet aansprekend genoeg. Het laat onverlet dat tateshita voor elke koiliefhebber tot waardevolle exemplaren kunnen uitgroeien. Interessant detail: meestal zijn koi uit deze categorie nog betaalbaar ook.

Rini Groothuis