Hoe oud wordt een koi ?

Bompa Borgmans
9 reacties
13 Jul 2022

Een bijzonder moeilijke vraag, waar ik eerlijk gezegd niet dadelijk op kan antwoorden. Het enige wat ik kan doen is een antwoord geven dat gebaseerd is op realiteit of wat ik zelf door de tijd heb waargenomen.

Er wordt dikwijls gesproken over koi die 25 jaar en ouder zijn, maar ik heb dit eerlijk gezegd nog nooit ondervonden. Mijn ervaring leert me dat koi over het algemeen goed ontwikkelen tot hun 10de jaar, en daarna stilaan een terugval kennen wat betreft kwaliteit, uitzonderingen daargelaten.

De meeste koi die ik ken, en waar ik weet van heb worden zelden 15 jaar of ouder. Gewoonlijk treed er slijtage op door ouderdomsverschijnselen, dat zich gewoonlijk uit in Hikui. Dit zijn vlekken die gewoonlijk voorkomen in het rode pigment. Een ander gegeven is dikwijls dat het hoofd van de koi bepaalde rimpelachtige verschijnselen vertoond.

Ik weet dat er nog koi van mij zijn, die momenteel nog leven en die gekocht werden in 2008, maar dan zit je toch echt op de drempel van de leeftijd volgens mij. Ik heb ook het gevoel dat door de meer intensere kweekmethodes en de vraag naar "groot" ook een negatieve faktor zijn in de levenskansen van een koi.

Er wordt geen rekening meer gehouden met de normale levenscyclus van een koi. Er worden alle middelen gebruikt om koi op korte tijd zo groot mogelijk te laten worden. Ook ik maak me hier schuldig aan, alhoewel ik dit systematisch toch probeer te neutraliseren.

Er wordt te pas en te onpas gesnoefd met: "hij was 15 cm toen ik de koi kreeg, nu is hij 37 cm na zoveel maanden". Het lijkt wel of groei het edele doel is van koihouden, en dat is het niet. Het duurt misschien langer om de koi groot te krijgen, maar ik geloof dat wat er in het DNA zit van de koi er uiteindelijk ook uit zal komen.

Het is echter niet aan mij om wijsheid over de ouderdom van een koi te verspreiden, maar het is wel mogelijk om een mooi verhaal nog eens te vertellen, dat onderdeel uitmaakt van de Japanse mythe. Of dit verhaal waar is of niet, laat ik in het midden, maar het is een mooi en bekend verhaal.

HANAKO
Hanako betekent "bloem"

There lives in our pond Hanako, a carp
Longer than two hundred years and still....
Still brightly aflame is Hanako, the red carp
Put a swimming long ago in Horeki by our forefather
A bright day after rain, a killifish crosses the way
Of the red carp coming toward me at my call.
Hanako, dear, thou eatest feed from my hand
Then fondlingly suckest thou my empty fingers
The aged carp, knowing all the family history of ours,
Deep under the limpid water has gone.

(gedicht van Dr. Komei Koshihara, mei 1966)

Elke hobby, passie of cultuur heeft zijn eigen mythes. In de koiscene is dat ongetwijfeld de story van Hanako, de rode karper. Naar verluidt geboren in 1751 zwom deze majestueuze karper samen met vier andere karpers zijn trage rondjes in het rustige ravijnwater aan de voet van de berg Ontake. Dr. Komei Koshihara, die op het aangrenzende land woonde, ontwikkelde een bijzondere band met deze 7,5 kilo wegende en 70 cm. lange vis.

Elke morgen liep hij naar het water en riep ˜Hanako! Hanako" En zonder aarzeling zwom de rode karper linea recta naar hem toe, om zich door hem te laten knuffelen. Dr. Koshihara raakte bijzonder geintigreerd door de leeftijd van de vis. Volgens overlevering zou zijn grootmoeder, die de gezegende leeftijd van 93 jaar had bereikt, al over het bestaan van Hanako door haar schoonmoeder zijn verteld.

Deze vis moest wel uitzonderlijk oud zijn. Hij ving de vis en trok twee schubben en liet die microscopisch onderzoeken door Prof. Masayoshi. Na twee maanden kwam het resultaat: de karper zou na bestudering van de jaarringen op de schubben, maar liefst 215 jaar oud zijn! Ook de vier andere karpers in het ravijnwater zouden zo'n anderhalve eeuw oud zijn geweest. Maar Hanako was de oudste karper op de Japanse eilanden en werd bekend bij zowel buitenlandse als japanse koiliefhebbers. Hanako stierf op 17 juli 1977 op een leeftijd, naar men beweert, van 226 jaar.

Leeftijdsbepaling

Karpers kunnen bijzonder oud worden en dat gegeven is mooi meegenomen als we een nieuwe aanwinst in onze vijver zetten. Verdeeld over het aantal jaren dat we van een koi kunnen genieten, komt de prijs die we ervoor betaald hebben, in een veel vriendelijker perspectief te staan. Maar hoe oud kunnen ze werkelijk worden? 226 Jaar is onmogelijk. De constitutie van de vis leent zich daar niet voor. Het doet me een beetje denken aan het bijbelse verhaal van Methusalem, die ergens in de 600 jaar zou zijn geworden. Schublezingen, zoals door Prof. Masayoshi in bovengenoemd verhaal, worden vaak gehanteerd als methode om de leeftijd van een vis vast te stellen (net zoals de ringen op de dwarsdoorsnede van een boomstam). Een methode die zeker niet 100% betrouwbaar is, vanwege de lijnenpatronen op de schubben, die niets met leeftijd hebben te maken. Ook al doordat op de schubben slechts ringen worden gevormd als de vis groeit (donkere ringen ontstaan in de winter, de lichte daartussen in de zomer), maakt leeftijdsbepaling aan de hand van schublezingen erg speculatief. Een koi die het hele jaar in warm water vertoeft, mist dus deze ringen. Juiste leeftijdsbepaling vindt plaats aan de hand van gepolijste dwarsdoorsneden van de vinstralen of van de gehoorsteentjes van de karper.

Pensioentrekkende karpers

Ik heb eenmaal het voorrecht gehad te mogen vissen in Redmire Pool in Wales, het heiligdom van de karpervissersgilde. (red. Rini Groothuis) Er zit een verhaal aan dit voor karpervissers heilige water. In 1934 werden er 100 tosai uitgezet, vingerlange spiegelkarpertjes van het Galicische ras. Deze visjes werden uitermate nauwkeurig, op alle kenmerken, gedocumenteerd en gefotografeerd. De "personalia" werden vastgelegd in het Redmire-logboek, zodat men bij elke vangst in staat was de karper te herkennen en zijn gewicht, lengte en groei te vergelijken alsmede de leeftijd te volgen. In 1987 maakte ik er de oevers onveilig. Ik ving zowaar een van die oude, bejaarde vissen van de eerste uitzetting in 1934. Die vis was dus ontegenzeggelijk 53 jaar oud. Van wat ik begrepen heb, heeft deze vis nog jarenlang geleefd, tot een leeftijd van ruim 60 jaar. Let wel, dit is een uitzonderlijke ouderdom voor een karper. Onderzoekingen in proefmeren hebben aangetoond dat slechts een miniem percentage van de daarin uitgezette karp de 40 jaar haalt. Het merendeel sterft tussen de 20 en 30 jaar.

Bejaarde koi

De levensduur van alle levende wezens is vastgelegd in het DNA-profiel. Grote dieren als koeien en paarden kunnen hooguit 30 tot 40 jaar worden. Het is dan wonderlijk dat een zo'n klein dier als een karper gemiddeld 25 jaar kan worden met uitschieters tot 60 jaar. Er moeten dan geen beperkende factoren een rol spelen. De koi in onze vijvers moeten beschikken over een gezond leefmilieu, goed voer krijgen, geen stress ontvangen en van een krachtige bloedlijn zijn. Dan kan de tosai in uw vijver zeker wel de 25 jaar bereiken. Naar die leeftijd toe treedt er geleidelijk aan een periode van verval op. De patronen vervallen, de kleuren worden vaag en de vis krimpt als hij zijn laatste levensjaren slijt. Mooi is zo'n koi dan al lang niet meer, maar om andere, vaak emotionele redenen, is hij in de ogen van zijn baasje nog steeds de koning(in) van de vijver.

KOI OUDER DAN 20 JAAR

Ondertussen is een oudere koi van 25 jaar boven water gekomen. Deze is van Matthijs. Volgens Matthijs heeft hij deze aangekocht in 1993 of 1994, heeft ze 10 jaar geen groei gekend en bleef steken op 66 cm. De laatste jaren weer wat gegroeid en is ondertussen 75 cm. Het laatste deel van het filmpje is van 2 maanden geleden.